Między 10. a 16. dniem życia szczenię po raz pierwszy otwiera oczy. Tydzień później słyszy pierwsze dźwięki. Zainteresowane otoczeniem, najpierw czołga się do przodu oraz do tyłu, aż w końcu wstaje i zaczyna poznawać otaczający go świat. Szykuje się do najważniejszej fazy w swoim życiu – socjalizacji.
Co to jest socjalizacja?
Socjalizacja to proces, podczas którego poznaje podstawowe zachowania społeczne i uczy się jak postępować w różnych sytuacjach. Kluczową rolę w kształtowaniu i utrwalaniu takich zachowań odgrywa otoczenie. Wpływa nie tylko na sam proces nauki, ale też na późniejsze reakcje dorosłego osobnika np. na stres czy hałas. To ważne, aby właśnie teraz pies zapoznał się i nawiązał pozytywne relacje z jak największą ilością rzeczy i sytuacji, z którymi będzie stykać się w późniejszym życiu.
Szczeniak jest zainteresowany otoczeniem, ale szybko staje się podejrzliwy. Najlepiej przeprowadzić socjalizację jeszcze wtedy, gdy wciąż wykazuje chęć odkrywania nowych rzeczy 🙂
Braki w socjalizacji u dorosłych osobników są przyczyną wielu pospolitych problemów wychowawczych. Na szczęście nic straconego, można je nadrobić w dorosłym życiu, jednak będzie to o wiele trudniejsze.
Najczęstszym objawem braku socjalizacji u psa jest strach – przed nieznanymi ludźmi, zwierzętami, odgłosami, przedmiotami czy nawet określonymi miejscami. Wystraszony pies może reagować bardzo różnie. Te odważne są ciekawskie, lecz ostrożne. Bardziej wrażliwe stawiają opór przed poznaniem, próbują uciec, odstraszać szczekaniem.
W sytuacji, gdy zostają zmuszone do zapoznania się z „przerażającym” obiektem mogą stać się również agresywne. Dlatego występująca, wyuczona agresja w stosunku do konkretnych osób czy zwierząt, również może być spowodowana brakiem w socjalizacji.
Innym znanym zachowaniem jest pogoń. Pies może być miłośnikiem gonitwy np. za nieznanymi mu zwierzętami, biegającymi dziećmi jak i również za samochodami. W tym ostatnim przypadku może się to skończyć dla niego tragicznie. Jedna z podstawowych psich zasad mówi o tym, że „wszystko co ucieka jest bardzo atrakcyjne”.
Najbardziej znane problemy związane z brakami w socjalizacji
Myślę, że każdy z właścicieli psów spotkał się z choć jedną poniższą sytuacją:
– lęk przed wystrzałem (np. fajerwerkami)
– problemy z dzieleniem się zasobami – pilnowanie miski, patyków, zabawek, ulubionego miejsca
– nieufność a nawet agresja w stosunku do nietypowych osób, przedmiotów, zwierząt
– problemy związane z podstawową pielęgnacją psa – kąpiel, czesanie, obcinanie pazurów
– problemy związane z wizytą u weterynarza – pokazywanie zębów, dotykanie pyska, łap, uszu
– strach przed wchodzeniem na schody np. ażurowych
– silny lęk w czasie podróży np. samochodem czy autobusem
– strach przed kąpielą np. w jeziorze, fontannie, morzu
– strach przed samotnością – lęk separacyjny
– zamiłowanie do pogoni za samochodem, krzyczącymi dziećmi, osobami na rowerach, zwierzętami
Złota dwunastka wg. Margaret Hughes
W prawidłowej socjalizacji bardzo pomocna jest tzw. „złota dwunastka” wg Margaret Hughes. Mówi ona o tym, że szczenię do 12 tygodnia życia powinno poznać co najmniej:
12 różnych powierzchni
np. ziemia, piasek, trawa, asfalt, bruk, beton, żwir, parkiet, płytki, linoleum, dywan, gazety, lód (w zimie), guma
Ta zasada pozwoli psu przyzwyczaić się do różnego rodzaju powierzchni. Będzie umiał odpowiednio się na nich poruszać.
12 różnych przedmiotów
np. drewniane, gumowe, metalowe, papierowe, kartonowe, foliowe, plastikowe, małe, duże: piłka, torebka foliowa, karton, papier
Im więcej przedmiotów, tym mniejsza szansa na zaskoczenie Twojego psa i spokojniejszą reakcję na inne nieznane. Strach przed torebką foliową czy workiem na śmieci potrafi być naprawdę ogromny 😉
12 różnych miejsc
np. podwórko, ogród/las/łąka/park, droga/ulica/osiedle, autobus/metro/tramwaj/pociąg, winda, przejście podziemne, piwnica, przejście dla pieszych, weterynarz, fryzjer dla zwierząt, łódka
Niecodzienne miejsca przyzwyczają psa do różnych, nietypowych sytuacji. Podróż w komunikacji miejskiej stanie się dla niego normalnością, kładka świetnym urozmaiceniem drogi, a wizyta u weterynarza nie zawsze będzie kojarzyć się z czymś przykrym 🙂
12 różnych osób
np. dziecko, mężczyzna, kobieta, starsza osoba, osoba na wózku, niewidomy, osoba o innym kolorze skóry, w kapeluszu, w habicie, o lasce, w okularach, z parasolem, z torbą na kółkach
Starszy człowiek potrafi dla psa wyglądać naprawdę podejrzanie – idzie wolno, trzyma głowę nisko – zupełnie jakby się skradał.. Jeśli nasz pupil nie jest przyzwyczajony do takiego widoku może poczuć się zagrożony i nawet zaatakować „napastnika”.
12 różnych odgłosów
np. płacz, krzyk, pisk, strzał, szelest, turkot, odgłos pracującego silnika, odkurzacza, miksera, suszarki, spadającego garnka, „strząsanego” worka na śmieci, kosiarki, dzwonka do drzwi, karetki
To jedno z ważniejszych zadań. Zapoznanie psa z różnymi dźwiękami pozwoli w przyszłości uniknąć panicznego lęku, albo nawet ucieczek podczas burzy czy pokazu fajerwerków. Zarówno wystrzał jak i kosiarka będą tak normalne, że aż nie warte psiej uwagi 😉
12 różnych szybko poruszających się obiektów
np. rower, deskorolka, rolki, wózek dziecięcy, hulajnoga, motocykl, samochód, ciężarówka, tir, samolot, biegający człowiek, biegające zwierzę
Zapoznanie psa z szybko poruszającymi się obiektami zaprocentuje nam na spacerach. Uciekające zwierzę, biegające dzieci czy pędzący Pan na rowerze nie stanie się powodem do oddania się pogoni bez opamiętania.
12 różnych wyzwań
np. przechodzenie przez bramkę, tunel, most, wodę, automatycznie otwierane drzwi, chodzenie po kładce, schodach (ażurowych, automatycznych), przeskakiwanie przez przeszkodę, wskakiwanie do wody, bagażnika, wchodzenie do wanny, stawanie na niestabilnej powierzchni
Po tym zadaniu nic już nie będzie straszne. Odwaga i ostrożność pozwolą pokonać każdą przeszkodę i wejść tam, gdzie tylko psie łapy poniosą (oczywiście pod opieką właściciela).
12 różnych sposobów dotyku (przez różne osoby)
np. branie na ręce, obracanie na plecy, na bok, oglądanie zębów, uszu, łap wraz z opuszkami, ogona, obcinanie pazurów, brzucha, głowy, pyska, czesanie
Wszelkie zabiegi pielęgnacyjne a także weterynaryjne staną się mniej stresujące zarówno dla psa jak i właściciela. Dotyk nie zawsze musi być czymś nieprzyjemnym.
12 różnych przedmiotów, z których można jeść lub pić
np. miska plastikowa, metalowa, ceramiczna, pudełko, kubek, talerz, kong, łyżeczka, ręka, papier, torebka, butelka
12 różnych miejsc, w których można jeść
np. w salonie, kuchni, łazience, samochodzie, na dworze, u znajomych, pod parasolem, na klatce schodowej, schodach, w klatce kennelowej, w transporterze, pociągu
Jeść i pić będzie można wszędzie, zawsze i skądkolwiek! Prawda, że wygodnie?
12 różnych szczeniąt i zrównoważonych psów dorosłych, z którymi można się bawić
Po tym zadaniu okaże się, że napotkany towarzysz może być doskonałym kompanem do wspólnej gonitwy a nawet zabawy. Większy pies czy inny szczeniak nie będzie już przerażał Twojego psa.
12 różnych sytuacji, w których zostanie sam, z dala od rodziny a także innych zwierząt na ok. 5-45min.
Zdarza się, że czasem pies musi pozostać sam. Warto przyzwyczaić swojego przyjaciela do sytuacji w których musi spędzić kilka chwil bez towarzystwa. Twoje wyjście do pracy, znajomych czy na zakupy nie będzie już takie stresujące, gdy będzie wiedział, że wrócisz 🙂
Ze swojej strony dodałabym jeszcze:
12 innych zwierząt, które warto przedstawić psu
koty!, ptaki miejskie (np. wróbel, gołąb, wrona, kruk), ptaki wodne (np. łabędź, kaczka), ptaki domowe (np. kanarek, papuga), gryzonie (np. mysz, szczur, myszoskoczek), konie, kury, ew. inny inwentarz gospodarski 😉
Socjalizacja psa z innymi gatunkami zwierząt zaprocentuje nam nie tylko na spacerach, ale i podczas odwiedzin czy w sytuacji, gdy w naszym domu pojawi się nowy członek rodziny 🙂 Nasz pupil będzie już umiał zachować się w każdym towarzystwie.
Ogólne zasady socjalizacji
Aby socjalizacja była udana trzeba wziąć pod uwagę następujące ogólne zasady:
– najważniejsze jest pierwsze, pozytywne wrażenie!
– negatywne skojarzenia mogą być trwałe
– szanujmy emocje swojego psa, jeśli widać, że nie ma ochoty na kontakt z innym nie warto go do tego zmuszać
– właściwe zachowania nagradzamy, a złe nie
– nie zawsze można zapobiec zachowaniu agresywnemu, ale możemy je odpowiednio wcześnie rozpoznać!
Socjalizację powinno się kontynuować, szczególnie w pierwszym roku życia, ale nie tylko. Nawet jedno, krótkie negatywne doświadczenie może zrujnować całą naszą pracę w jakimś obszarze. Nieprzyjemny kontakt z agresywnym kotem może sprawić, że już każdy przedstawiciel tego gatunku będzie na celowniku, niezależnie od jego zamiarów.
Socjalizacja ma być dla psa czymś przyjemnym. To jak zapoznanie dziecka z otaczającym go światem. Dzięki niej nasz pies stanie się odważny, ale ostrożny. Będzie umiał odnaleźć się w nietypowej sytuacji i odpowiednio zareagować. Wszystko to, czego nauczy się za młodu będzie wykorzystywał w dorosłym życiu.
Polub lub udostępnij dalej artykuł. Im więcej zsocjalizowanych psów tym lepiej!
