Kluczem do bezpiecznego kontaktu z psem jest obserwacja jego zachowania. Psy komunikują się ze sobą w określony sposób. Posiadają wachlarz sygnałów, które informują nas o ich sytuacji – tzw. sygnały uspokajające. Poniższe wskazówki pomogą rozpoznać poszczególne stany jakie najczęściej występują. Należy jednak pamiętać, że każdy pies jest inny. Nie wszystkie niestety miały szansę nauczyć się prawidłowej komunikacji czyli tzw. „psiej kultury”. Niektóre z sygnałów mogą być im obce lub nawet zabronione, jeśli kiedykolwiek były karane za ich pokazywanie.
”Jestem szczęśliwy, spokojny”
- ciało ma luźne, nie napięte
- pysk luźny, najczęściej otwarty
- ma charakterystyczny „uśmiech”
- ogon w neutralnej pozycji
- łapy mogą być lekko rozstawione
Ogon u psa zrelaksowanego znajduje się nie za wysoko, nie za nisko, nie powinien być schowany między nogami czy pod psem. Istnieją jednak rasy, które noszą go w sposób charakterystyczny. Pozycja ogona u takiego psa może być inna, wtedy należy zwrócić uwagę na resztę ciała (pysk, rozluźnienie, „uśmiech). Niektóre rasy noszą go wysoko – husky lub nisko – opuszczony u greyhoundów czy whippetów).
”Jestem zainteresowany, widzę coś”
- ogon uniesiony (zależność rasowa)
- ciało ma wyprostowane i spięte
- stoi w kompletnym bezruchu
- wzrok mocno skupiony, wpatrzony w obiekt
- uszy postawione (do przodu lub do tyłu)
- pysk zamknięty lub otwarty
Pies, który jest czymś zainteresowany „zastyga” na chwilę. Przygląda się komuś lub czemuś bardzo intensywnie. Stoi w kompletnym bezruchu, jednak może np. nieznacznie reagować w momencie,gdy właściciel będzie próbować nawiązać z nim kontakt. Taka postawa psa nie musi świadczyć o tym, że zareaguje on agresywnie, ale może. Należy bacznie obserwować zarówno psa jak i otoczenie. Jeżeli sytuacja tego wymaga (np. obawiamy się, że pies pobiegnie bez naszego pozwolenia czy zachowa się nieodpowiednio) należy odwołać psa. Zwykłe przywołanie, czy odwrócenie uwagi powinno zadziałać (o ile nasz pies jest odwoływalny ;)).
”Czuje się niekomfortowo, jestem zaniepokojony, boje się”
- często ziewa, choć nie jest to jednoznaczny sygnał stresu, psy mogą ziewać, gdy są zmęczone
- wykonuje czynności z pozoru normalne, lecz zupełnie nie pasujące do danej sytuacji
- oczy kieruje w bok w taki sposób, że widać białka
- próbuje uciekać
- wstaje, odchodzi na bok
- oblizuje się
- stale odwraca głowę
- unika wzroku
- często otrzepuje się
- uszy cofa, odstawia do tyłu
- ciężko sapie, dyszy
- ciało ma sztywne
- ogon znajduje się nisko, albo nawet między nogami
- może oblizywać się
- odwracać głowę
- szczeka, wycofuje się
Zaniepokojony pies może pokazywać pełen wachlarz sygnałów. Najczęściej odwraca głowę, oblizuje się i ziewa. Próbuje odejść, schować się czy po prostu uniknąć np. dotyku. Jego ciało zwykle jest wtedy sztywne, nisko „zawieszone” na ugiętych nogach. Ogon opuszczony lub nawet już schowany między nogami. Wzrok przestraszony, pies patrzy na nas „od dołu”. Uszy odchylone do tyłu, głowa nisko. Po stresującym kontakcie może się otrzepywać, zachowywać się bardzo energicznie.
Podczas kontaktu z takim psem nie należy zaganiać go w „kozi róg”. Pies w sytuacji bez wyjścia, niezrozumiany może zachować się agresywnie, gdyż zwyczajnie wyczerpie wszystkie swoje środki ostrzegawcze. Każdy sygnał świadczy o jego potrzebie przestrzeni. Wygląda to podobnie jak u ludzi. Wystraszony człowiek również reaguje strachem, który objawia się – paraliżem, wycofaniem a nawet krzykiem czy atakiem.
“Jestem gotowy do ataku “
- przybiera pozycję nieruchomą
- ciało bardzo sztywne, napięte
- pysk zaciśnięty
- jest mocno skupiony
- ma twarde spojrzenie
- może warczeć
- może pokazywać zęby
- może wysuwać język przez zęby
Warczenie to jeden z wielu sygnałów jaki wysyła do nas pies zanim zdecyduje się na ostateczny krok jakim jest ugryzienie – oznacza prośbę o przestrzeń. Karcenie psa czy próba wyeliminowania tego sygnału nie sprawi, że będzie czuł się mniej zestresowany, może wręcz doprowadzić do tego, że w sytuacji zagrożenia będzie atakował bez ostrzeżenia.
PIES A DZIECKO – czyli „jak oni ładnie się bawią”
Wiele rodziców od najmłodszych lat zaprzyjaźnia swoje pociechy z psami. Zdarzają się psy, które uwielbiają dzieci i potrafią do nich podejść w sposób delikatny, z zainteresowaniem. Niestety dzieci, które umiałby prawidłowo „zapoznać się z psem” nie ma i nigdy nie będzie. Odpowiedzialność za taką sytuację ponoszą wyłącznie rodzice a także właściciel psa. Dlatego bardzo ważna jest podstawowa znajomość sygnałów jakie wysyła nam pies podczas kontaktu z młodym człowiekiem. Rodzice często nie zwracają uwagi na zachowanie psa w takiej sytuacji a to może doprowadzić do tragedii. Poniżej zdjęcie takiego „bezpiecznego” kontaktu.
Pies jest ewidentnie zestresowany: oblizuje się, odwraca głowę, „mieli językiem” przez zęby, odsuwa się, patrzy bokiem a na końcu nawet ciężko dyszy. Ignorowanie takich sygnałów to igranie z ogniem.. nie dopuszczajmy do takich sytuacji! Szanujmy potrzeby psa. Tak samo jak ludzie, psy nie zawsze mają ochotę na dotyk.
Mam nadzieję, że po lekturze tego artykułu psia mowa (nie tylko na tym zdjęciu) będzie bardziej jasna i czytelna niż zwykle. Pamietajmy, że pies to tylko zwierzę. Nie powie nam tak jakbyśmy tego chcieli, że coś mu nie pasuje. To my jesteśmy odpowiedzialni za kontakt z nim.
